19 Μάι Λύσσα

Η λύσσα οφείλεται σε ιό που προσβάλλει όλα τα θερμόαιμα θηλαστικά και μεταδίδεται με το σάλιο των μολυσμένων ζώων.
Έτσι, το δάγκωμα, το γρατζούνισμα, η επαφή του σάλιου με τους βλεννογόνους ή με πληγές στο δέρμα, μπορούν να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα ζώα ή στον άνθρωπο.
Αν ένα άτομο εκδηλώσει τη λύσσα, η θνησιμότητα είναι πρακτικώς 100%
Η Ελλάδα ήταν χώρα ελεύθερη λύσσας από το 1987 έως τον Οκτώβριο του 2012 όπου παρουσιάστηκε το πρώτο κρούσμα λύσσας.
Από τότε έως τον Μάρτιο του 2014 έχουν καταγραφεί 48 κρούσματα, κυρίως σε αλεπούδες και σκύλους. Οι περιοχή που εντοπίστηκαν τα κρούσματα εκτείνεται από το Κιλκίς έως τα Τρίκαλα και από τις Σέρρες έως την Καστοριά. Ο νομός Αττικής ανήκει προς το παρόν στις περιοχές χαμηλής επικινδυνότητας.

Στον άνθρωπο ο χρόνος μεταξύ έκθεσης στον ιό και εκδήλωσης συμπτωμάτων είναι από λίγες ημέρες έως χρόνια, αλλά συνήθως είναι 3-8 εβδομάδες.
Σύμφωνα με τον WHO η λύσσα είναι υπεύθυνη για 55.000 θανάτους κάθε χρόνο, ιδίως στην Αφρική και στην Ασία.
Κάθε χρόνο, πάνω από 15.000.000 άνθρωποι που εκτέθηκαν στη λύσσα ακολουθούν μία ειδική αγωγή πριν εμφανίσουν συμπτώματα. Με τον τρόπο αυτό έχουν αποφευχθεί εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι.

Στους σκύλους τα συμπτώματα ακολουθούν τρία στάδια:

-Το πρόδρομο στάδιο, όπου το ζωάκι αλλάζει συμπεριφορά, είναι νευρικό, περιπλανιέται άσκοπα, είναι τρομαγμένο και ανόρεκτο
-Το μανιακό στάδιο, όπου ο σκύλος υπεραντιδρά, παρουσιάζει έντονη επιθετικότητα και δαγκώνει ότι βρεθεί μπροστά του (ακόμα και τον εαυτό του), έχει έντονη σιελόρροια και βραχνό γάβγισμα. Αργότερα ακολουθούν σπασμοί και αταξία.

-Το παραλυτικό στάδιο, κατά το οποίο παραλύουν οι μύες της κατάποσης και έτσι η σιελόρροια επιδεινώνεται. Συχνά, το ζωάκι μας δίνει την εντύπωση ότι κάτι έχει σταθεί στο λαιμό του (Σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να επέμβουμε στο στόμα του προσπαθώντας να καθαρίσουμε τη δίοδο). Το στάδιο αυτό καταλήγει με γενικευμένη παράλυση και θάνατο.
Ο σκύλος και η γάτα ενδέχεται να είναι μολυσματικοί (να μπορούν δηλαδή να μεταδώσουν την ασθένεια) έως και 15 ημέρες πριν εμφανίσουν οποιοδήποτε σύμπτωμα.
Ένας σκύλος με τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, δεν έχει οπωσδήποτε λύσσα αλλά θα πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή και σε απόσταση, να πάρουμε όλα τα δυνατά μέτρα προστασίας και να επικοινωνήσουμε με τις αρμόδιες αρχές ώστε το ζώο να τεθεί σε παρακολούθηση.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς:

-Εμβολιάζουμε όλα τα κατοικίδια

-Δεν αφήνουμε τα κατοικίδιά μας να περιπλανώνται
-Αποφεύγουμε την επαφή με άγρια ζώα
-Παίρνουμε αυστηρότατα μέτρα προφύλαξης όταν ερχόμαστε σε επαφή με αδέσποτα ζώα
-Δεν αγγίζουμε νεκρά ή σκοτωμένα ζώα

Αν μας δαγκώσει κάποιο ζώο ή έρθουμε σε επαφή με λυσσύποπτο ζώο:

-Πλένουμε προσεκτικά το τραύμα για 5-15 λεπτά!

-Εφαρμόζουμε αλκοολούχο (70%) ή ιωδιούχο αντισηπτικό.
-Συγκρατούμε τα στοιχεία του ζώου και την τοποθεσία του συμβάντος, ή αν το ζώο είναι δεσποζόμενο, τα στοιχεία του ιδιοκτήτη του.
-Το ζώο θα πρέπει να μείνει σε παρακολούθηση για 15 ημέρες σε περίπτωση που θα παρουσιάσει ύποπτη συμπτωματολογία.

Με τη θέσπιση του προγράμματος επαγρύπνησης για τη λύσσα έχουν δημιουργηθεί αλγόριθμοι για τη διαχείριση τόσο ενός λυσσύποπτου ζώου όσο και για την περίθαλψη ενός ατόμου που μπορεί να έχει εκτεθεί στον ιό.
Στα πλαίσια του ιδίου προγράμματος πραγματοποιούνται εμβολιασμοί ανθρώπων που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου αλλά και εμβολιασμοί της άγριας πανίδας με τη χρήση εμβολίων-δολωμάτων σε μη κατοικημένες περιοχές. Τα εμβόλια-δολώματα μοιάζουν με μικρά, καφέ σπιρτόκουτα και είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Αν εντοπίσουμε ένα τέτοιο εμβόλιο δεν το αγγίζουμε και αν έρθουμε κατά λάθος σε επαφή με αυτό θα πρέπει να αναζητήσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Αρμόδιες αρχές για την αναφορά και τη διαχείριση ζητημάτων που σχετίζονται με τη λύσσα, είναι η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής και η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της τοπικής Περιφερικής Ενότητας.
Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΚΕΛΠΝΟΟ και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.